Οικονόμου, Μάνθος

(1754 – 1820). Λόγιος και Φιλικός. Ήταν γραμματέας του Αλή πασά και άνθρωπος της εμπιστοσύνης του. Διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα στο Κουκούλι και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στα Γιάννενα όπου φοίτησε στη σχολή που υπήρχε τότε εκεί. Έμαθε τη γαλλική γλώσσα και εξαιτίας της μόρφωσης και των ικανοτήτων του προσλήφθηκε από τον Αλή ως γραμματέας του. Από τη θέση του αρχιγραμματέα, που πολύ σύντομα ο πασάς του εμπιστεύτηκε, έσωσε πολλούς Έλληνες οι οποίοι δραστηριοποιούνταν για την οργάνωση της ελληνικής επανάστασης ή πολεμούσαν ήδη τους Τούρκους. Λέγεται ότι έσωσε τον Κωνσταντίνο Οικονόμου τον εξ Οικονόμων, τον Ιωάννη Παπαρρηγόπουλο, τον Εμμ. Ξάνθο, τον Χριστόφορο Περραιβό κ.ά. Επιπλέον προστάτευσε τα γράμματα και συνετέλεσε στην ίδρυση σχολής στο Κουκούλι. Το 1815 υποσχέθηκε κάθε βοήθεια για την πραγματοποίηση του σχεδίου ανεξαρτησίας του Ζαγοριού. Πήρε μέρος στις διαπραγματεύσεις εξαγοράς της Πάργας και σε πολλές άλλες διπλωματικές υποθέσεις του Αλή πασά. Την περίοδο 1817-19 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, πιθανότατα από τον αδελφό του Χριστόδουλο. Σταδιακά εξελίχθηκε ως το κύριο στέλεχος της Φιλικής Εταιρείας στην Ήπειρο και με τη σειρά του μύησε τον Οδ. Ανδρούτσο, τον Γ. Καραϊσκάκη, τον Γρίβα κ.ά. Όταν το 1820 τα στρατεύματα της Πύλης πολιόρκησαν τον Αλή πασά, ο Ο. εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία να δράσει εναντίον του, μιας και πάντα ένοιωθε γι’ αυτόν βαθύ μίσος. Ήλθε σε συνεννόηση με τον Ισμαήλ Πασσόμπεη, αρχηγό των σουλτανικών στρατευμάτων και ταυτόχρονα παρακίνησε τους οπλαρχηγούς του Αλή να λιποτακτήσουν. Επειδή όμως αποκαλύφθηκε ο ρόλος του, δραπέτευσε και κατέφυγε στο Μέτσοβο. Εκεί συνελήφθη από τον Μαχμούτ Δράμαλη, αντίζηλο του Πασσόμπεη και αποκεφαλίστηκε.